یک تجارت و معامله پر سود

 یک تجارت و معامله پر سود

 مفهوم «صدقه» نه آن است که در تصور غالب مردم جای گرفته و به انداختن سکه و اسکناس در صندوقهای صدقات ، حصر یافته است. بلکه این واژه زیبا ، گستره بزرگی از مفاهیم والای انسانی و معنوی را شامل می شود که انفاق خالصانه ، یکی از آنهاست

مطابق تعریف المنجد ؛ صدقه ، مالی است که به خاطر ثواب و قصد تفرّب به افراد نیازمند می‌دهند. و در لفت نامه دهخدا : آنچه بدرویش دهی در راه خدای تعالی . (منتهی الارب ). هر چه بدهند نه بر سبیل وجوب . (مهذب الاسماء). مولف کشاف اصطلاحات الفنون گوید: صدقة با دو فتحه مشتق از صدق ، بخششی را نامند که به منظور احراز ثواب باشد نه بمنظور اکرام . زیرا چنین بخشایشی راستی و خلوص نیت بخشاینده را حکایت کند. و صدقه جاریة. [ ص َ دَ ق َ ی ِ ی َ / ی ِ ] (ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) 
     صدقةً جاریة. کار خیر که در راه خدا کنند و نفع آن مستمر و جاری باشد مردمان را، مثل نهر و چاه و پل و مسجد و غیره . (غیاث اللغات) . لغت نامه دهخدا

     اما مفهوم «صدقه» نه آن است که در تصور غالب مردم جای گرفته و به انداختن سکه و اسکناس در صندوقهای صدقات ، حصر یافته است. بلکه این واژه زیبا ، گستره بزرگی از مفاهیم والای انسانی و معنوی را شامل می شود که انفاق خالصانه ، یکی از آنهاست.
     علامه بزرگ ابن فهد، برای صدقه پنج قسم بیان کرده است: صدقه در مال، در جاه، در عقل، در زبان، ‌در علم. صدقه در مال، معلوم است و اما در جاه: تصورش به این است که برای دیگری در راه خدا شفاعت کند، و در عقل: در مشورت کمک نماید، و در زبان:‌در میان مردم به اصلاح برخیزد، و در علم: روشنگر افکار مردم شود. (عده الداعی)

     در حدیث امده است : «کل معروف صدقه الی غنی او فقیر؛ هر کار نیک و پسندیده ای، نسبت به ثروتمند و فقیر صدقه است» و در بعضی روایات آموختن علم و دانشی که موجب رشد و هدایت کسی گردد صدقه به حساب آمده است .در برخی روایات ایجاد تفاهم و آشتی میان دو نفر و اصلاح بین آنها را از صدقه شمرده اند و نیز کلام خوب و مفید و پاکیزه و هر گامی که به طرف نماز برداشته شود صدقه است و حتی لبخند و تبسم در چهره برادر دینی و امر به معروف و نهی از منکر و راهنمایی فرد گمشده و برداشتن سنگ و خار و استخوان تیر از سر راه مردم صدقه شمرده شده است و عجیب این است که لازم نیست انسان کاری انجام دهد تا صدقه به شمار آید بلکه گاهی ترک برخی کارها و انجام ندادن آن صدقه محسوب می گردد، چنانچه در روایت آمده است: زبانت را نگه دار، که این صدقه ای بر خودت می باشد و نیز در روایتی ترک شر و بدی صدقه به شمار آمده است . (منبع روایات : میزان الحکمه)

     همچنین در کلام معصومین سلام الله علیهم ؛ از کمک به ضعیف به عنوان برترین صدقات و از حرف خوب به عنوان بهترین صدقه، نام برده شده است. 
     پس هر گونه مهربانی ، هدیه ، خیر خواهی و محبت ، به دوستان ، آشنایان ، همسایه و فامیل و خانواده اعم از فقیر و غنی اگر برای خدا و بی منت انجام گیرد ، رکنی از ارکان صدقه به شمار آمده و البته دستگیری و یاری رساندن از طریق مالی که بر اساس آموزه های دینی یکی از نیکوترین راه های صرف مال، با سودمندی و صرفه تجاری است از مهمترین مصادیق صدقه محسوب می شود.     فوائد و برکات فراوانی در روایات اسلامی برای صدقه دادن ذکر شده است از جمله: کمر شیطان را می شکند. مرگ بد را دفع می کند. عمر را زیاد می نماید. روزی را زیاد و فقر را برطرف سازد. شفا و دوای مریض است. از خطر خرابی محفوظ ماند.خانه و شهر را آباد سازد. قضاء حتمی آسمانی را برطرف کند و ناراحتی فکری وسوسه و ترس را برطرف سازد.
     از نظر قرآن کریم انفاق در راه خدا، تجارتی پرسود و معامله ای ارزشمند است که موجب جلب پاداش های عظیم و رسیدن به بهشت الهی شده، انسان را از هول و هراس قیامت ایمن نموده و موجب نجات از عذاب دردناک الهی می شود. چنانکه در روایت آمده است که وقتی این آیه (هرگزبه مرتبه نیکی نمی رسید مگر این که آنچه دوست دارید انفاق کنید. انعام -160) نازل شد، یکی از صحابه را باغی بود که آن را دوست می داشت؛ آن را بین بستگانش تقسیم کرد؛ پس رسول خدا(ص) فرمود: "خوشا به حال تو! خوشا به حال تو که این حال سودمندی برای توست!".
     قرآن کریم می فرماید: «مثل کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند همانند دانه ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه صددانه باشد، خداوند برای هرکس که بخواهد آن را چند برابر می کند و خدا گشایشگر داناست.» و فرمود : «و ما تُنفقوا من خیر یوف الیکم»
«و آن چه از خوبیها انفاق می‌کنید، (پاداش آن) به طور کامل به شما داده می‌شود.»
     در روایتی دیگر : «هرگاه احساس تنگدستی کردید، آن را با صدقه دادن که نوعی معامله با خداست، برطرف کنید.» و : «هرگاه احساس تنگدستی کردید، آن را با صدقه دادن که نوعی معامله با خداست، برطرف کنید.» 

     امام علی علیه‌السلام می فرماید: «هرگاه بی چیز شدید بوسیله صدقه با خدا تجارت کنید».
     از موسی بن جعفر ـ علیهم السّلام ـ از پدران بزرگوارش از پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ نقل شده که فرمود: هیچگاه مال انسان با صدقه کم نخواهد شد، پس بدهید و نترسید.
منبع: