حدیث در مورد نماز-دعا و دانش

۷ ـ نماز

۱۶۰
رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :
لا تَزالُ اُمَّتى بِخَیرٍ ما تَحابّوا
وَاَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَکاةَ وَقَروا الضَّیفَ... ؛امّتم همواره در
خیر و خوبى‏اند تا وقتى که یکدیگر را دوست بدارند، نماز را برپا دارند، زکات بدهند
و میهمان را گرامى بدارند... .
۱۶۱
رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

اَلصَّلاةُ مِفتاحُ کُلِّ خَیرٍ؛نماز کلید همه خوبى‏هاست.
۱۶۲
رسول اکرم
صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :
اَوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّه‏ِ وَوَسَطُ الوَقتِ
رَحمَةُ اللّه‏ِ وَآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّه‏ِ؛نماز در اول وقت خشنودى خداوند،
میان وقت رحمت خداوند و پایان وقت عفو خداوند است.
۱۶۳
رسول اکرم
صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :
اَیُّهَا النّاسُ اِنَّ المُصَلّى اِذا صَلّى فَاِنَّهُ
یُناجى رَبَّهُ تَبارَک وَتَعالى فَلیَعلَم بِما یُناجیهِ؛اى مردم همانا
نمازگزار هنگام نماز با پروردگار بزرگ و بلند مرتبه‏اش مناجات مى‏کند، پس باید
بداند چه مى‏گوید.
۱۶۴
امام على علیه‏السلام :
لَو یَعْلَمُ المُصَلّى ما
یَغشاهُ مِنَ الرَّحمَةِ لَما رَفَعَ رَأسَهُ مِنَ السُّجودِ؛اگر نمازگزار
بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت.
۱۶۵

امام على علیه‏السلام :
اُنظُر فیما تُصَلّى وَعَلى ما تُصَلّى اِن لَم یَکُن
مِن وَجهِهِ وَحِلِّهِ فَلا قَبولَ؛بنگر در چه (لباسى) و بر چه (چیزى) نماز
مى‏گزارى، اگر از راه صحیح و حلالش نباشد، قبول نخواهد بود.
۱۶۶
امام صادق
علیه‏السلام :
مَن قَبِلَ اللّه‏ُ مِنْهُ صَلاةً واحِدَةً لَم یُعَذِّبْهُ وَمَن
قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَهً لَم یُعَذِّبْهُ؛خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار
نیک را قبول کند، عذابش نمى‏نماید.
۱۶۷
امام صادق علیه‏السلام :

تَسبیحُ
فاطِمَةَ علیهاالسلام فى کُلِّ یَومٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاةٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِن
صَلاةِ اَلفِ رَکعَةٍ فى کُلِّ یَومٍ؛تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام در هر روز
پس از هر نماز نزد من محبوب‏تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
۱۶۸
امام
صادق علیه‏السلام :
سَجدةُ الشُکرِ واجِبَةٌ عَلى کُلِّ مُسلِمٍ تُتِمُّ بِها
صَلاتَکَ وَتُرضى بِها رَبَّکَ وَتُعجِبُ المَلائِکَةَ مِنکَ... ؛سجده شکر بر
هر مسلمانى واجب است، با آن نمازت را کامل و پروردگارت را خشنود مى‏سازى و فرشتگان
را به شگفتى مى‏آورى.
۱۶۹
امام صادق علیه‏السلام :
یُعرَفُ مَن یَصِفُ
الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: یُنظَرُ اِلى اَصحابِهِ مَن هُم؟ وَاِلى صَلاتِهِ کَیفَ
هىَ؟ وَفى اَىِّ وَقتٍ یُصَلّیها؟ ؛کسى که از حق دَم مى‏زند با سه ویژگى شناخته
مى‏شود: ببینید دوستانش چه کسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را
مى‏خواند؟
 ۱۲ ـ
دعا
۲۱۰

امام صادق علیه‏السلام :

عَلَیْکُمْ بِالدُّعاءِ ، فَإِنَّکُمْ لاتَقَرَّبونَ إِلَى اللّه‏ِ بِمِثْلِهِ ،
وَلا تَتْرُکوا صَغیرَةً لِصِغَرِها أَنْ تَدْعُوا بِها ، إِنَّ صاحِبَ الصِّغارِ
هُوَ صاحِبُ الْکِبارِ؛
شما را سفارش مى‏کنم به دعا کردن، زیرا با هیچ چیز به مانند دعا به خدا نزدیک
نمى‏شوید. و دعا کردن براى هیچ امر کوچکى را، به خاطر کوچک بودنش رها نکنید، زیرا
حاجتهاى کوچک نیز به دست همان کسى است که حاجتهاى بزرگ به دست اوست.

۲۱۱

امام حسن مجتبى علیه‏السلام :

أنَا الضّامِنُ لِمَنْ لَمْ یَهْجُسْ فى قَلْبِهِ إِلاَّ الرِّضا أَنْ یَدْعُوَ
اللّه‏َ فَیُسْتَجابَ لَهُ؛
کسى که در دلش هوایى جز خشنودى خدا خطور نکند، من ضمانت مى‏کنم که خداوند دعایش را
مستجاب کند.

۲۱۲

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

مَنْ سَرَّهُ أنْ یَسْتَجیبَ اللّه‏ُ لَهُ عِنْدَ الشَّدائِدِ وَالْکَرْبِ
فَلْیُکْثِرِ الدُّعاءَ فِى الرَّخاءِ؛
هر کس دوست دارد خداوند هنگام سختى‏ها و گرفتارى‏ها دعاى او را اجابت کند، در هنگام
آسایش، دعا بسیار کند.

۲۱۳

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

لَیسَ شَىْ‏ءٌ أَسْرَعَ إِجابَةً مِنْ دَعْوَةِ غائِبٍ لِغائِبٍ؛
هیچ دعایى زودتر از دعایى که انسان در غیاب کسى مى‏کند، مستجاب نمى‏شود.

۲۱۴

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

اِغْتَنِمُوا الدُّعاءَ عِنْدَ الرِّقَّةِ فَإِنَّها رَحْمَةٌ؛
دعا کردن را در هنگام رقّت قلب غنیمت شمرید، که رقت قلب، رحمت است.

۲۱۵

امام صادق علیه‏السلام :

إذا أرادَ أَحَدُکُمْ أَنْ یُسْتَجابَ لَهُ فَلْیُطَیِّبْ کَسْبَهُ وَلْیَخْرُجْ
مِنْ مَظالِمِ النّاسِ ، وَ إِنَّ اللّه‏َ لا یَرْفَعُ إِلَیْهِ دُعاء عَبْدٍ وَفى
بَطْنِهِ حَرامٌ أَوْ عِنْدَهُ مَظْلَمَةٌ لأِحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ؛
هر کس بخواهد دعایش مستجاب شود، باید کسب خود را حلال کند و حق مردم را بپردازد.
دعاى هیچ بنده‏اى که مال حرام در شکمش باشد یا حق کسى بر گردنش باشد، به درگاه خدا
بالا نمى‏رود.

۲۱۶

امام صادق علیه‏السلام :

إِنَّ الْعَبْدَ لَیَدْعو فَیَقولُ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ لِلْمَلَکَیْنِ: قَدِ
اسْتَجَبْتُ لَهُ وَلکِنِ احْبَسوهُ بِحاجَتِهِ ، فَإِنّى اُحِبُّ أَنْ أَسْمَعَ
صَوْتَهُ وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیَدْعو فَیَقولُ اللّه‏ُ تَبارَکَ وَتَعالى:
عَجِّلوا لَهُ‏حاجَتَهُ‏فَإِنّى‏اُبْغِضُ‏صَوْتَهُ؛
هر آینه بنده دعا مى‏کند و خداوند عزوجل به دو فرشته مى‏فرماید: من دعاى او را
مستجاب کردم اما حاجتش را نگهدارید، زیرا دوست دارم صداى او را بشنوم و همانا بنده
دعا مى‏کند و خداوند تبارک و تعالى مى‏فرماید: زود خواسته‏اش را برآورید که من خوش
ندارم صداى او را بشنوم.

۲۱۷

امام سجاد علیه‏السلام :

مَنْ لَمْ یَرْجُ النّاسَ فى شَىْ‏ءٍ وَرَدَّ أَمْرَهُ إلَى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ
فى جَمیعِ اُمورِهِ اسْتَجابَ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ فى کُلِّ شَىْ‏ءٍ؛
هر کس در هیچ کارى به مردم امید نبندد و همه کارهاى خود را به خداى عزوجل واگذارد،
خداوند هر خواسته‏اى که او داشته باشد اجابت کند.

۲۱۸

امام على علیه‏السلام :

رُبَما سَأَلْتَ الشَّىْ‏ءَ فَلا تُؤْتاهُ وَاُوتیتَ خَیْرا مِنْهُ عاجِلاً أَو
آجِلاً أَوْ صَرَفَ عَنْکَ لِما هُوَ خَیْرٌ لَکَ ، فَلَرُبَّ أمْرٍ قَدْ
طَلَبْتَهُ فیهِ هَلاکُ دینِکَ لَوْ اوتیتَهُ ، فَلْتَکُنْ مَسْأَلَتُکَ فیما
یَبْقى لَکَ جَمالُهُ وَیُنْفى عَنْکَ وَبالُهُ؛
گاه چیزى را (از خدا) مى‏خواهى اما به تو داده نمى‏شود و دیر یا زود بهتر از آن به
تو داده مى‏شود، یا به خاطر آنچه خیر و مصلحت تو در آن است از برآورده شدن
خواسته‏ات دریغ مى‏شود، زیرا بسا خواسته‏اى که اگر برآورده شود به نابودى و تباهى
دین تو مى‏انجامد، پس، چیزى بخواه که زیبایى و نیکیش برایت مى‏ماند و پیامد سوئى
ندارد.

۲۱۹

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

مَنْ أَرادَ أنْ تُسْتَجابَ دَعْوَتُهُ وَأَنْ تُکْشَفَ کُرْبَتُهُ فَلْیُفَرِّجْ
عَنْ مُعْسِرٍ؛
هر کس مى‏خواهد دعایش مستجاب شود و غمش از بین برود باید گره از کار گرفتارى باز
کند.

<>
<>
<>

۱. کافى   ۲/۴۶۷/۶

 

۱۶ ـ دانش
۲۵۰

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

خَیْرُ الدُّنْیا وَالآخِرَةِ مَعَ الْعِلْمِ وَشَرُّ
الدُّنْیا وَالآخِرَةِ مَعَ الْجَهْلِ ؛
خیر دنیا و آخرت با دانش است و شرّ دنیا و آخرت با نادانى.

۲۵۱

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

أَعْلَمُ النّاسِ مَنْ جَمَعَ عِلْمَ النّاسِ إِلى عِلْمِهِ؛
داناترین مردم کسى است که دانش دیگران را به دانش خود بیفزاید.

۲۵۲

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

طَلَبُ الْعِلْمِ فَریضَةٌ عَلى کُلِّ مُسْلِمٍ أَلا إِنَّ
اللّه‏َ یُحِبُّ بُغاةَ الْعِلْمِ؛
طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است. خداوند جویندگان دانش را دوست دارد.

۲۵۳

امام على علیه‏السلام :

کُلُّ وِعاءٍ یَضیقُ بِما جُعِلَ فیهِ إِلاّ وِعاءُ
الْعِلْمِ فَإِنَّهُ یَتَّسِعُ بِهِ؛
فضاى هر ظرفى در اثر محتواى خود تنگ‏تر مى‏شود مگر ظرف دانش که با تحصیل
علوم، فضاى آن بازتر مى‏گردد.

۲۵۴

امام على علیه‏السلام :

زَکاةُ الْعِلْمِ بَذْلُهُ لِمُستَحِقِّهِ وَإجْهادُ
النَّفْسِ فِى الْعَمَلِ بِهِ؛
زکات دانش، آموزش به کسانى که شایسته آن‏اند و کوشش در عمل به آن است.

۲۵۵

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

یا عَلىُّ وَلِلْعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدْقُ الْکَلِمِ
وَاجْتِنابُ الْحَرامِ وَأَنْ یَتَواضَعَ لِلنّاسِ کُلِّهِمْ؛
یا على دانشمند سه نشانه دارد: راستگویى، حرام‏گریزى و فروتنى در برابر همه
مردم.

۲۵۶

امام على علیه‏السلام :

خَیْرُ الْعِلْمِ مانَفَعَ؛
بهترین علم آن است که مفید باشد.

۲۵۷

امام صادق علیه‏السلام :

لایَنْبَغى لِمَنْ لَمْ یَکُنْ عالِما أَنْ یُعَدَّ سَعیدا؛
کسى که بهره‏اى از دانش ندارد معنا ندارد که دیگران او را سعادتمند بدانند.

۲۵۸

رسول اکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله :

اَلنّاسُ رَجُلانِ: عالِمٌ و مُتَعَلِّمٌ وَلاخَیْرَ فیما
سِواهُما؛
مردم دو گروه‏اند: دانشمند و دانش‏اندوز و در غیر این دو، خیرى نیست.

۲۵۹

امام صادق علیه‏السلام :

مَنْ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ وَعَمِلَ بِهِ وَعَلَّمَ لِلّهِ
دُعِىَ فى مَلَکُوتِ السَّماواتِ عَظیما فَقیلَ: تَعَلَّمَ لِلّهِ وَعَمِلَ لِلّهِ
وَعَلَّمَ لِلّهِ؛
هر کس براى خدا دانش بیاموزد و به آن عمل کند و به دیگران آموزش دهد، در
ملکوت آسمانها به بزرگى یاد شود و گویند: براى خدا آموخت و براى خدا عمل کرد و براى
خدا آموزش داد.